Kedinizi uyurken izlediyseniz, belirli aralıklarla titrediklerini veya patilerini oynattıklarını görmüşsünüzdür. Rüya görüp, görmediklerini merak ediyorsanız; cevap evet, kediler rüya görüyor.
Hayvanların Beyin Aktiviteleri
İnsanların uykularında rüya gördüklerini biliyoruz fakat uzun yıllar boyunca hayvanların rüya görüp, görmedikleri konusunda kesin bir bulgu elde edinilmemişti. Ancak bilim adamları, yiyeceğini labirent içerisinde araştıran bir farenin beyin aktivitelerini kayıt ettiler. Ardından bu kayıtları, uykudaki farenin beyin aktiviteleriyle karşılaştırdıklarında, iki beyin dalgasının birebir aynı olduğunu gördüler. İki aynı veri, farelerin rüya gördüklerini gösteriyordu böylece. Hatta memeleriler üzerinde yaptıkları benzer deneylerde de, tüm memelerilerin rüya gördüklerini saptadılar.
Neden Rüya Görüyoruz?
Rüyaları anlayabilmek için, öncelikle uyku sürecini anlamalıyız. Uyku; bilincin, duyu organlarının ve emir üzerine hareket eden kas gruplarının etkinliğinin azaldığı doğal bir durum. Bir diğer deyişle, uykudayken yemek yemezsiniz, koku almazsınız veya (normal şartlarda) yürümezsiniz.
Hayvanlarda rüya görmenin neden önemli olduğu hala bilinmiyor. Ancak, uykudayken gelişimin devam ettiğini ve vücuttaki önemli sistemlerin kendini yenilediğini biliyoruz. Aynı zamanda gün içerisindeki bilgi akışını ve deneyimlenen çeşitli olayları, beyin uyku sırasında anlamlı hale getiriyor, yani işliyor.
İki çeşit uyku evresi var; hızlı göz hareketlerini olduğu REM (rapid eye movement) ve gözlerin hareket etmediği non-REM uykusu. REM evresinde, isminden de anlaşılacağı gibi rüya görenin gözleri hızlca rastgele hareket eder ve o anda beyin gün içerisinde uyanık haldeyken yaptığınız göz hareketlerini yansıtır. Bu evrede rüya gören fiziksel anlamda oldukça aktif duruyor olsa da, uyandırmak çok zordur. İşte rüya da tam bu süreç içerisinde gerçekleşir.
Hayvanlar Neden Rüya Görür?
Özellikle yavru kedilere dikkat ederseniz, rüyalarında yetişkin kedilere göre çok daha hareketli olduklarını görebilirsiniz. Bunu da, taze beyinlerinin gün içerisinde çok fazla yeni bilgiye maruz kalmasına bağlayabiliriz. Yeni bilginin çok fazla olmasından dolayı, beyinleri uyku sırasında daha fazla aktif olma ihtiyacı hissediyor.
Hayvanlar Rüyalarında Ne Görüyorlar?
Peki dostlarımız rüyalarında neler görüyor? Mamalarını mı? Perdelere tırmandıklarını mı? Sizlerle oynadığını mı?
Muhtemelen bunların hepsi. Kedinizin gün içerisinde yaptığı her şey uykusu sırasında deneyim olarak bilinçaltına işleniyor ve rüya sırasında da yeniden yaşanıyor. Kıpırdayan bıyıklara, koşmaya çalışan patilere veya çıkarılan hafif seslere şahit olmamız da bunu destekler nitelikte.
Rüya görmek, hayvanın aldığı veriyi beyinde anlamlı hale getirmeye çalışmasından ibaret. Beyindeki nöronlar birbiri ardına ateşleniyor ve bu deneyimler bir hikaye örgüsü içerisinde mantıklı hale dönüşüyor.
Gayet tabi hayvanlardaki rüyalar, insanlardaki gibi her zaman güzel veya gerçek deneyimlere dayalı olmayabilir. Bizim gördüğümüz kabuslar ve sıradışı rüyalar, yaşantımızda başa çıkmamız gereken durumların beynin kabul etme veya işleme yöntemi olabilir. Sonuçta kedilerimizin sınav sonucu beklemek, borçlarını ödemek, savaşlar konusunda endişelenmek gibi insani düşünceleri olmuyor. Bu yüzden de rüyaların içeriğinin insanlardan farklı olduğunu farz etmek yerinde bir karar olacaktır.
Ancak biliyorsunuz ki onlarında uzmanlık alanları bizlerden farklı: duygularımızı sömürmek! Rüyalarında oyuncaklarını kovaladıklarını veya mama kabını görmeleri, bizleri daha başarılı nasıl esir edebilecekleri konusunda beyinlerinin bu deneyimleri birleştirmesi şeklinde görebiliriz.
Kedinizle beraber keyifli ve sağlıklı günler dilerim 🙂
